Lokomotywa SU45 – uniwersalny spalinowóz PKP
SU45 to spalinowa lokomotywa uniwersalna typu Co′Co′, produkowana w latach 1970–1976 przez Zakłady Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. Powstała jako modernizacja serii SP45, w której kotły parowe do ogrzewania wagonów zastąpiono elektrycznym systemem grzewczym, co pozwoliło na zmianę oznaczenia z „P” (pasażerska) na „U” (uniwersalna) [1].
Historia i rozwój
Prototyp lokomotywy oznaczony jako 301D powstał w 1967 roku w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Pojazdów Szynowych w Poznaniu. Wersja seryjna, znana jako SP45, była wyposażona w kotły parowe do ogrzewania wagonów. Ze względu na awaryjność tych kotłów, zdecydowano się na ich zastąpienie prądnicą elektryczną o napięciu 3 kV, co doprowadziło do powstania serii SU45 [1].
W latach 1988–1998 przebudowano łącznie 191 lokomotyw SP45 do standardu SU45, wyposażając je w elektryczne ogrzewanie pociągu [2].
Silnik i napęd
Lokomotywa SU45 napędzana jest 12-cylindrowym, czterosuwowym silnikiem wysokoprężnym typu 2112SSF o mocy 1700 KM, produkowanym na licencji FIAT-a. Silnik ten osiąga obroty znamionowe około 1500 obr./min, a na biegu jałowym około 700 obr./min. Napęd przekazywany jest na sześć osi napędowych poprzez elektryczną transmisję z sześcioma silnikami trakcyjnymi prądu stałego [1].
Podwozie i zawieszenie
SU45 posiada dwa trzyosiowe wózki bez czopa skrętu, co pozwala na użytkowanie lokomotyw na torowiskach o złej jakości dzięki niskiemu naciskowi kół na szyny. Zestawy kołowe prowadzone są w sposób bezwidłowy (typu Alsthom). Układ ostoja-pudło spoczywa na czterech gumowych podporach, przenoszących obciążenia pionowe, skrętne i poprzeczne na ramę wózka, a następnie dzięki resorom, sprężynom śrubowym i wahaczom na zestawy kołowe. Dla zmniejszenia wężykowania wózków zastosowano poprzeczne amortyzatory hydrauliczne [3].
Dane techniczne
- Producent: H. Cegielski – Poznań
- Lata produkcji: 1970–1976
- Liczba wyprodukowanych egzemplarzy: 265
- Układ osi: Co′Co′
- Długość: 18 990 mm
- Masa służbowa: 102 t
- Maksymalna prędkość: 120 km/h
- Moc silnika: 1700 KM (1250 kW)
- Pojemność zbiornika paliwa: 3500 l
- Rodzaj ogrzewania: elektryczne (3 kV)
- Przydomek: „Fiat” (od producenta silnika)
Eksploatacja i współczesność
Lokomotywy SU45 były wykorzystywane głównie do prowadzenia pociągów pasażerskich na liniach niezelektryfikowanych. Ze względu na wiek i rosnącą eksploatację nowoczesnych jednostek, takich jak szynobusy, lokomotywy te są stopniowo wycofywane z eksploatacji. Obecnie niektóre egzemplarze są zachowane jako eksponaty muzealne lub wykorzystywane do prowadzenia pociągów specjalnych [4].
Ciekawostki
- SU45-079, po naprawie w 2022 roku, jest wykorzystywana do prowadzenia pociągów turystycznych [5].
- Lokomotywy te były eksportowane do Libanu; trzy egzemplarze zostały dostarczone tam w 1977 roku [6].
SU45 pozostaje ikoną polskiej kolei, cenioną za swoją uniwersalność i charakterystyczny dźwięk silnika, który przysporzył jej wielu miłośników wśród entuzjastów kolejnictwa.