SM42 - Lokomotywa Manewrowa

EP09 – Elektryczna Lokomotywa Pasażerska

Historia i geneza

Lokomotywa elektryczna serii EP09 została zaprojektowana w połowie lat 80. XX wieku przez Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Pojazdów Szynowych w Poznaniu. Celem było stworzenie nowoczesnej lokomotywy pasażerskiej o wysokich osiągach, przeznaczonej do obsługi szybkich pociągów pasażerskich, zwłaszcza na Centralnej Magistrali Kolejowej (CMK). Produkcja rozpoczęła się w 1986 roku w zakładach Pafawag we Wrocławiu. Pierwsza lokomotywa, oznaczona jako EP09-001, wyjechała z fabryki w 1986 roku. Ostatecznie wyprodukowano 47 sztuk tej serii.

Konstrukcja i dane techniczne

• Typ fabryczny: 104E

• Układ osi: Bo'Bo'

• Długość lokomotywy: 16 740 mm

• Szerokość: 2 974 mm

• Wysokość: 4 300 mm

• Masa lokomotywy: 83,5 t

• Średnica kół: 1 250 mm

• Maksymalna prędkość: 160 km/h

• Moc nominalna: 2 920 kW

• Zasilanie: 3 kV prądu stałego (sieć trakcyjna)

• Metoda poboru prądu: Pantograf

• Silniki trakcyjne: 4 × LKa740

• Przełożenie przekładni: 73:38

• Układ hamulcowy: Oerlikon Contraves + dynamiczny

• System bezpieczeństwa: SHP

Modernizacje i współczesne wykorzystanie

Od 2009 roku wszystkie lokomotywy EP09 są eksploatowane przez PKP Intercity. W ramach modernizacji, w 2010 roku, 15 lokomotyw tej serii zostało wyposażonych w nowe pulpity sterownicze, poprawiające estetykę i komfort pracy maszynistów. Zainstalowano również urządzenia chłodniczo-grzewcze oraz zrekonstruowano umywalki w kabinach.

W 2021 roku PKP Intercity ogłosiło przetarg na kompleksową modernizację wszystkich 46 lokomotyw EP09, obejmującą m.in. wymianę silników prądu stałego na silniki asynchroniczne, modernizację wózków oraz przygotowanie lokomotyw do instalacji systemu ETCS.

Eksploatacja

Lokomotywy EP09 są wykorzystywane głównie do prowadzenia pociągów ekspresowych i intercity na liniach takich jak:

• Warszawa – Poznań – Szczecin

• Warszawa – Poznań – Wrocław

• Warszawa – Lublin

• Warszawa – Kielce

Przezwiska

Wśród kolejarzy lokomotywy EP09 są potocznie nazywane:

• „Dziewiątka” – od numeru w nazwie serii

• „Epoka” – od pierwszych liter oznaczenia serii

Wypadki

W 2012 roku lokomotywa EP09-035 była zaangażowana w katastrofę kolejową w Szczekocinach. Po wypadku lokomotywa została wycofana z eksploatacji i skreślona z inwentarza.

Dzięki swojej niezawodności i wysokim osiągom, lokomotywy EP09 pozostają jednym z filarów nowoczesnego transportu kolejowego w Polsce.